33 Views0
Czy można jeść soję w Hashimoto

Na temat diety w chorobie Hashimoto istnieje wiele sprzecznych informacji. Z jednej strony mówi się o tym, by posiłki były bogate w warzywa, z drugiej strony pojawiają się komunikaty, że nie wszystkie warzywa są dozwolone. Kontrowersje rodzi też dodatek soi, glutenu i laktozy w diecie chorych na Hashimoto. 

Do tej pory opisałam co jeść i czego unikać w chorobie Hashimoto. W tym wpisie skupiam się na najczęściej zadawanych pytaniach odnośnie diety w tej chorobie.

Czy w Hashimoto można jeść gluten?

Według aktualnej wiedzy gluten należy wyeliminować w przypadku występowania nietolerancji pokarmowych czy chorób takich jak celiakia. Warto jednak zauważyć, że celiakia i nieceliakalna nadwrażliwość na gluten często idzie w parze z chorobą zapalną tarczycy. W badaniach zaobserwowano, że dieta bezglutenowa istotnie obniżyła poziom przeciwciał anty-TPO i anty-TG. Poprawie uległ także poziom witaminy D.

 

Czy w Hashimoto można jeść laktozę?

Według aktualnej wiedzy laktozę należy wyeliminować w przypadku występowania nietolerancji pokarmowych. U pacjentów leczonych lewotyroksyną, którzy nie tolerują laktozy, po 8 tygodniach eliminacji cukru mlecznego zaobserwowano poprawę wyników w postaci spadku stężenia TSH. Takich zmian nie zaobserwowano u osób tolerujących laktozę. Z laktozą jest jednak podobnie jak z glutenem. Mianowicie około połowa pacjentów chorujących na zapalenie tarczycy nie toleruje laktozy. Nietolerancja tego cukru wiąże się m.in. z rozrostem bakterii, zaburzeniami wchłaniania i uszkodzeniem kosmków jelitowych, co skutkuje większym zapotrzebowaniem na lewotyrosynę. W przypadku konieczności stosowania dużej dawki lewotyroksyny lub oporności na leczenie i trudności w regulacji TSH warto rozważyć wykonanie u pacjentów badania w kierunku nietolerancji laktozy

Czy eliminować warzywa kapustne?

Warzywa kapustne posiadają substancje goitrogenne, tzw. wolotwórcze. Związki te wiążą się z jodem, uniemożliwiając syntezę hormonów poprzez zahamowanie wbudowania pierwiastka do cząsteczki tyroksyny. Ich głównymi przedstawicielami są glukozynolany (GLS, tioglikozydy) zawarte w warzywach krzyżowych (kapusty, kalafior, kalarepa, brokuł, brukselka, rzepa, jarmuż.

Najwięcej tych związków znajduje się w świeżych warzywach, a ich ilość obniża się wraz z długością przechowywania. Ilość substancji wolotwórczych możemy dodatkowo obniżyć przez rozdrabnianie i gotowanie, co zmniejszy ich ilość o ok 18 – 59% (średnio o 35%). Ponieważ związki te są dobrze rozpuszczalne w wodzie, jeśli chcemy dodatkowo zmniejszyć ich ilość, dobrze jest warzywa kapustne gotować w dużej ilości wody. Kiszenie prowadzić może do całkowitego rozkładu tych związków.

Poza substancjami wolotwórczymi, których ilość możemy znacznie obniżyć, warzywa kapustne są cennym składnikiem naszej diety. Dostarczają dużo błonnika, są dobrym źródłem wapnia, magnezu, folianów, witaminy C i K. Mają właściwości przeciwnowotworowe (zwierają indole i izotiocyjaniany), antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.  Nie warto więc pozbywać się ich z diety, lecz większą uwagę zwrócić na odpowiednie spożycie jodu i selenu.

Ile warzyw kapustnych można zjeść, by nie szkodziło tarczycy?

Badania wykazały, że do zmniejszenia wychwytu jodu przez tarczycę dochodzi dopiero po podaniu 25 mg goitryny (194 μmol). Spożycie 10 mg (70 μmol) tej substancji nie spowodowało zahamowania wychwytu jodu. Nie ma więc obaw, aby pojedyncza porcja warzyw kapustnych powodowała zmniejszoną  produkcję  hormonów  tarczycy.  Negatywny wpływ na funkcjonowanie tarczycy może wystąpić prawdopodobnie dopiero przy nadmiernym spożyciu (powyżej 1 kg dziennie przez kilka miesięcy) niektórych gatunków warzyw o wysokim stężeniu progoitryny (np. jermuż rosyjski, brukselka)

Które kapustne mają najwięcej substancji wolotwórczych?

Największą zawartość progoitryny (>100 μmol/100g świeżego warzywa) mają: brukselka i kapusta chińska. Średnią zawartość progoitryny  (10-100  μmol/100g  świeżej masy) ma np.  kapusta pekińska, a najmniej tej substancji (<10 μmol/100g świeżej masy) znajdziemy w jarmużu i rzepie.

 

Czy można jeść soję w Hashimoto?

Produkty sojowe wykazują szereg korzystnych właściwości takich jak m.in. ochrona przed osteoporozą, chorobami układu krążenia, cukrzycą, rakiem piersi i rakiem prostaty oraz łagodzenie objawów menopauzy. Te zdrowotne działania przypisuje się izoflawonom, które występują w soi jako β-D-glikozydy. Substancje te po spożyciu przy udziale bakterii jelitowych przekształcane są w aktywne formy takie jak genisteina i daidzeina.

Izoflawony

Izoflawony pomimo swoich wielu walorów budzą jednak pewne kontrowersje, głównie w kontekście wpływu na hormony, także tarczycy. Skąd ten strach? W latach 60. XX wieku odnotowano kilka przypadków powiększenia tarczycy u niemowląt spożywających preparat sojowy. Od tamtego czasu wykazano, że izoflawony hamują aktywność peroksydazy tarczycowej (TPO), enzymu biorącego udział w syntezie trójjodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4), in vivo u szczurów i in vitro. Jednak, w 2015 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przeprowadził ocenę ryzyka, która obejmowała wpływ białka sojowego i izoflawonów sojowych na czynność tarczycy. Stwierdzono wtedy, że izoflawony sojowe nie mają wpływu na czynność tarczycy. W 2019 roku ukazała się publikacja, w której podsumowano wszystkie randomizowane, kontrolowane badania oceniające wpływ soi na hormony tarczycy i TSH. Badania nie wykazały, by spożycie soi wpływało istotnie na stężenie hormonów tarczycy (T3 i T4), zaobserwowano jedynie podwyższenie poziomu TSH w przypadku suplementacji soją, jednak nie miało to wpływu na stężenie hormonów T3 i T4. Sugeruje to, że chociaż soja może niekorzystnie wpływać na czynność tarczycy, z klinicznego punktu widzenia może to nie być znaczące.

Jaka dawka izoflawonów jest bezpieczna dla tarczycy

W badaniach stosowano izoflawony sojowe w dawkach 40–200 mg/dzień. Dla porównania typowa dieta zachodnia dostarcza średnio 3 mg izoflawonów sojowych, wegetariańska 20mg, a wegańska 40mg. Typowa dieta Azjatów to 30 – 50 mg izoflawonów. Uważa się, że osoby ze zdrową tarczycą i bez niedoborów jodu mogą bezpiecznie spożywać soję i preparaty z izoflawonami. Osoby z niedoczynnością tarczycy także bez obaw mogą 3 – 4 razy w tygodniu zjeść tofu, wypić napój sojowy czy kiełki sojowe.

Zawartość izoflawonów w produktach (na podstawie USDA Database 2008):

ProduktZawartość izoflawonów (mg/100g)
Mieszanki sojowe dla niemowląt25 – 28
Suplementy diety z izoflawonami10 – 60g mg/1 tabletka
Mąka sojowa170
Izolat białka sojowego91
Tempeh60
Surowe nasiona soi49
Błonnik sojowy44
Tempeh gotowany35
Kiełki sojowe34
Jogurt sojowy33
Tofu22
Czerwona koniczyna21
Gotowane nasiona soi18
Ser sojowy18
Jogurt tofu16
Napój sojowy8